Nazwisko |
Znaczenie |
BanyÅ› |
od podstawy ban , por. prasłowiańskie banati ‘myć, kąpać’, bania, ban ‘namiastnik turecki’, imę Banadykt (= Benedykt), niemiecka nazwa osobowa Ban |
Barczyk |
1605 w grupie nazwisk pochodzących od prasłowiańskiego brczaci ‘burczeć, brzęczeć’, staropolskiego barczy ‘ryczy’ lub od niemieckiej nazwy osobowej Bartsch ( ta od imienia Bartholomeus), bark ‘część ramienia’, barkać |
BÄ…chor |
od staropolskiego, gwarowego bachorz, bachór, bachórz, bachur ‘brzuch, coś napęczniałego’, od prasłowiańskiego bachoriti ‘paplać, gadać, czarować’, od bachor ‘dziecko z nieprawego łoża; nieznośne dziecko’ |
Bizoń |
od bizon, bizun ‘bicz’, Bizoń ‘chłop wielki, niezgrabny’ |
Brzeziński |
od brzoza ‘gatunek drzewa’; od brzezina ‘las brzozowy’ |
Chłosta |
1759 od chłostać ‘bić’, chlosta ‘bicie, ten, co wymierza chłostę’ |
Ciuła |
1543 od podstawy ciuł-, ciul-, por. ciułać ‘gromadzić; sprzątać’, od gwarowego ciuła ‘głupi’, ciulać ‘moczyć się’ |
Dobrowolski |
od nazwy miejscowej Dobra Wola (kilka wsi) lub od wyrażenia dobra wola |
Dupak |
1504 od dupa |
Dyduch |
od różnych podstaw na dyd-, por. gwarowe dydać ‘dyndać, ssać z piersi’, od ukraińskiego did, didko ‘dziad’ |
Dziubdziela |
od dziubdzać, dzióbdziać ‘robić coś bardzo powoli’ |
Gamrot |
1369 od gamrat, kamrat ‘towarzysz; gach’, od łacińskiego gameratus ‘człowiek rozwiązły’ |
Gardeła |
od gardzić, gardy ‘hardy’ lub od imienia Gardomir |
GÅ‚Ä…b |
od głąb ‘krótka łodyga niektórych roślin, np. kapusty’ |
Grzanka |
1399 od grzany, grzać; grzanka |
Grzebielichowski |
od podstawy greb-, por. grzebać, grzebień, grzebło |
Guzek |
1480 od guz ‘zgrubienie, bąbel’ |
Imiołek |
od jemioła ‘krzew rosnący na drzewach’ |
Jałowiec |
1740 w grupie nazwisk pochodzących od prasłowiańskiego jal? 'jałowy, niepłodny'; jałowy 'niepłodny, nieużyteczny'; od jałowiec ‘rodzaj krzewu’ |
Januszek |
1397 od imienia Jan. Imię pochodzenia hebrajskiego, od Jehöhanan ‘Jahwe jest łaskawy’. W językach słowiańskich adaptowane jako Iwan, Jan. Forma Iwan we wczesnym średniowieczu znana w całej Polsce, później na Kresach Wschodnich. Postać Jan notowana od początku XIII wieku |
Kańczuga |
1620 od kańczug, dawniej kańczuk ‘bicz z plecionego rzemienia’, też od nazwy miasta Kańczuga |
Karolczyk |
1785 od imienia Karol. Imię pochodzenia germańskiego, od karl ‘mąż, małżonek’. Imię notowane w Polsce od XIII wieku w formach Karol, Karl, Karul, Karzeł |
Karoń |
od podstawy kar-, por. karać, kara, dawniej też karza, kary ‘czarny, o koniu’ |
Kasprzyk |
1567 od imienia Kasper. Imię znane w Polsce od XIV wieku, notowane jako Kasper, Kaspar, Gasper, Gaspar, Kasfar. Pochodzenie nie jest pewne, być może wywodzi się z języka perskiego, od kansbar ‘stróż skarbca’ |
Klich |
1389 od imienia Klemens |
Kot |
1377 od kot. |
Krypski |
1604 od nazwy miejscowej Krypy (siedleckie, gmina Liw) |
Latacz |
od latać, lato |
Ogonek |
1431 od ogon, ogonek |
Oleksy |
od imienia Aleksy. Imię pochodzenia greckiego, od Aléksios, skrócenie od imion złożonych typu Aléksandros, Aléksios. W Polsce notowane od XIII wieku w wariantach Aleksy, Aleksa, Aleks, Holeksy, Oleksy, Oleksa |
OleÅ› |
1791 od imion na Ol-, typu Oleksy, Oleksander |
Pacia |
od podstawy pacia-, p. paciać ‘paćkać’, pacia ‘ćma’ |
Pasich |
1647 od pas ‘długi, wąski kawałek skóry’, pasać ‘paść’, niektóre od Pasz |
Pielka |
od staropolskiego pielać ‘spieszyć’, gwarowego pielić, pleść, od imienia Pielgrzym |
Piwko |
1381 od piwo, od piwosz ‘lubiący piwo’, piwko |
Przybylski |
1715 od przybyły ‘przybysz, ten, co przybył’ |
Przyjemski |
1497 od nazwy miejscowej Przyjma (konińskie, gmina Golina), Przyjmy (kilka wsi) |
Purzycki |
od pur ‘miara zboza’, purać ‘pierdziec’, od gwarowego purzyć ‘gniewać się’ |
Sałek |
1791 w grupie nazwisk pochodzących od podstaw sal-, szal-, por. imiona typu Salomon, Salezy, niemiecka nazwa osobowa Sal, szalić ‘oszukiwać, kłamać’, szala ‘część wagi’, szaleć ‘zachowywać się gwałtownie, hulać’, szał ‘atak szaleństwa’ |
Sułkowski |
1388 od nazw miejscowych typu Sułkowice, Sułków, Sułkowo |
Szarek |
1452 w nazwiskach na Szar-, Sar- nastąpiło pomieszanie dwóch różnych podstaw: pochodzących od apelatywu szary ‘ciemnopopielaty’ i imienia Sara, notowanego w Pplsce od XIII wieku, pochodzenia hebrajskiego, od Sarah ‘księżniczka, panująca’ |
Szatan |
1490 od szatan ‘zły duch, diabeł’ |
Szczepara |
w grupie nazwisk pochodzących od podstawy szczep-, por. szczepić ‘uszlachetniać drzewa lub krzewy przez przeniesienie gałązki na sziczkę, od staropolskiego szczepa ‘szczapa’, także od imienia Szczepan |
Szymczyk |
1607 od imienia Szymon, pochodzenia hebrajskiego, gdzie występowało w dwóch formach: Shime’on, Shim’on i znaczyło pierwotnie ‘Bóg wysłuchał’. Dwie formy hebrajskie przekształciły się w dwa imiona: Simon i Simeon |
Åšwierczek |
1609 od świerk ‘drzewo iglaste’ lub od świerkać ‘ćwierkać’; od dawnego świercz ‘świerszcz’ |
Tracz |
1416 od staropolskiego tracz robotnik obrabiający piłą kłody drzewa’ |
Żaba |
1224 od żaba ‘pospolitry płaz’ |
Żuchowicz |
od staropolskiego żuchać ‘gryźć, żuć’, żucha ‘szczęka’ |
Żurek |
1522 od żur ‘rodzaj zupy’ |