Historia wsi
Osada, a ściśle młyny wodne na terenie dzisiejszej wsi Kaliś istniały już na przełomie XIV i XV wieku. W źródłach historycznych zachowała się datowana na 1410 rok wzmianka, iż Jan wójt z Wolbromia zastawia za 70 grzywien zięciowi Wawrzyńcowi sołectwo w Lgocie Wolbromskiej z młynem zwanym Adamowskim i sadzawką. W 1416 roku wspominany wcześniej Jan ponownie zastawił za 60 grzywien swojemu zięciowi Wawrzyńcowi sołectwo w Lgocie i młyn dolny zwanym Adamowskim Młynem wraz z sadzawką. Jak uważają historycy, wspominany w tym źródle „molendinum Adamowski, Adamowsky Mlyn”, bo tak jest opisany w dokumentach leżał na terenie obecnej wsi Kaliś.
Nazwa Kaliś (Kalisz), ale w odniesieniu do młyna, a nie do całej wsi pojawia się u schyłku XVIII wieku. Jak wynika ze źródeł historycznych, do Lgoty Wolbromskiej należał młyn Ogonów lub Ogonowski, a według innych materiałów także młyn Gardeliński. Bliżej Lgoty leżały młyny Gardela i Kalisz (Kaliś).
Można przypuszczać, że nazwy młynów wzięły się od nazwisk młynarzy.
Na mapach topograficznych z początków XIX wieku, w tym na mapie sporządzonej przez Karola Perthéesa (1740 – 1815) na terenie dzisiejszej wsi Kaliś zaznaczone są młyny na rzece Pokrzywiance, ale bez podania nazw. W wydawanym w latach 1880 – 1902 Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego, obecna wieś Kaliś, występuje pod hasłem Kalisz. Jest tam krótka wzmianka mówiąca, że „Kalisz, to młyn w powiecie olkuskim, gmina i parafia Wolbrom.”
Jacek Sypień
Odsłony: 24828
